01 Dec เรื่องเล่าชาวเรือ: ที่มาของคำว่า port กับ starboard
“ทำไมเรียกทางด้านซ้ายของเรือว่า port และทางด้านขวาว่า starboard ไม่เรียกว่า left และ right”
ในสมัยโบราณนั้น เรือทั่วไปยังไม่มีหางเสือ เวลาบังคับหัวเรือให้หันไปทางซ้าย/ขวา จะใช้ไม้พายไปฟาดไว้ทางด้านท้ายเรือ (stern) คนส่วนใหญ่ถนัดขวา ทำให้พาดไม้พายบังคับเรือไว้ท้ายเรือขวา เลยเรียกด้านขวาว่าเป็น ด้านบังคับเรือ (steering side) ภาษาอังกฤษโบราณคำว่า “ด้านของเรือ (side of the boat)” คือ bord (บอร์ด) ส่วน “การบังคับเรือ(steer)” นั้นภาษาโบราณคือ stéor (สเตียร์) พอรวมกันกลายเป็นคำว่า stéorbord (เสตียร์บอร์ด) ซึ่งแปลว่า “ด้านที่บังคับเรือ” หมายถึงด้านขวาของเรือนั่นเอง ต่อมาเพี้ยนเป็น startboard
เมื่อด้านขวาใช้บังคับเรือ จึงขนถ่ายสิ่งของ/คน (load) กับท่าเรือทางด้านซ้ายและเรียกว่า ด้านขนถ่าย (loading side) ภาษาโบราณของ load คือ lade เมื่อรวมกับคำว่าด้านของเรือ (bord) กลายเป็นคำว่า larbord (ลาบอร์ด) ซึ่งออกเสียงคล้ายกับ starboard ดังนั้นในปี ค.ศ. 1844 ราชนาวีอังกฤษ จึงเปลี่ยน larbord เป็น port (ท่าเรือ) แทน
ที่มา: นิตยสารนาวิกศาสตร์