ประทีปธรรม เรื่อง เกียรติของชีวิต

มีเรื่องเล่าว่า  แม่ลิงตัวหนึ่งมีลูก 2 ตัว ลูกตัวหนึ่งเป็นลูกรัก อีกตัวหนึ่งเป็นลูกชัง แม่ลิงได้เลี้ยงดูลูกที่ตนรักไว้บนหลัง ให้กินอาหารที่ดี ๆ ส่วนลูกที่ตนชังเลี้ยงไว้ใต้ท้อง และให้กินอาหารที่เลว เมื่อเวลาเดินไปทางไหนลูกที่อยู่บนหลังแม่ย่อมได้รับความสะดวกสบายขณะที่ลูกที่อยู่ใต้ท้องแม่มักถูกกระแทกกับพื้นดินหรือกิ่งไม้ ได้รับความทุกข์ทรมานอยู่ตลอดเวลา ในเวลาต่อมา แม่ลิงตายจากลูกทั้งสองไปขณะที่ลูกยังเล็ก ๆ ปรากฏว่าลูกที่ได้รับการเลี้ยงดูอย่างดีบนหลังแม่นั้น ไม่สามารถหากินเลี้ยงตนเองได้โดยไม่ตายตามแม่ลิงไป

ในการดำเนินชีวิตให้เป็นไปด้วยดีตลอดรอดฝั่งนั้นในเบื้องต้นของทุกชีวิตมักต้องพึ่งผู้อื่นก่อนเสมอ หลังจากนั้นต้องพยายามพึ่งตนเองให้ได้ หากใครคอยแต่พึ่งผู้อื่นหรือคอยรับความช่วยเหลือจากผู้อื่นฝ่ายเดียวแล้ว ชีวิตย่อมจะประสบกับความเดือดร้อนในบั้นปลายอย่างแน่นอน การไม่พึ่งตนเองหรือทำตนให้เป็นที่พึ่งไม่ได้นั้นมิใช่แต่เฉพาะชีวิตของเขาเท่านั้นจะเดือดร้อน ยังก่อความยุ่งยากแก่ผู้อื่นด้วย เพราะผู้ที่ต้องรับผิดชอบคนประเภทนี้ ย่อมจะต้องใช้กำลังกาย กำลังใจ และกำลังความคิด เพิ่มมากขึ้นอีกหลายเท่าเพื่อแบกรับภาระคนเช่นนั้น

การพึ่งตนเองได้ นักปราชญ์ถือว่าเป็นเกียรติของชีวิต เกียรติจะด้อยค่าลงทันที เมื่อต้องขอความช่วยเหลือจากคนอื่น หรือต้องมีชีวิตอยู่ภายใต้ความอุปถัมภ์ของคนอื่นร่ำไป ท่านจึงสอนให้ทระนงในเกียรติของตนเอง แม้แต่เรื่องความหิวกระหายซึ่งเป็นความจำเป็นของร่ายกายแท้ ๆ ท่านยังสอนให้ทระนงดังคำโคลงโลกนิติที่ว่า

ถึงจนทนสู้กัด                 กินเกลือ

อย่าเที่ยวแล่เนื้อเถือ         พวกพ้อง

อดทนเยี่ยงอย่างเสือ        สงวนศักดิ์

โซก็เสาะใส่ท้อง              จับเนื้อ กินเอง

ที่มา: หนังสือนาวิกศาสตร์